jaren 80

Andere Tijden Sport over de EK-finale van 1988, gezien door Russische ogen

(Eerste publicatie: 17-5-2012)

“Ja, dit is een goed stel hoor!” Het zijn de legendarische woorden van Theo Reitsma over het Nederlands elftal, na de gewonnen EK-finale van 1988 tegen de Sovjetunie. Boven ziet u de elf tegenstanders van Oranje in die wedstrijd, met het Sovjet-embleem en CCCP trots  op de borst. En ook dat was een goed stel.

Overtuigt u zich daar nog eens van in de uitzending van 7 juni van Andere Tijden Sport (Ned1, 22.10 uur), die geheel gewijd is aan de EK-finale van 1988. Het verhaal wordt nu, 24 jaar later, verteld door Russische ogen.

De afgelopen weken ben ik druk met dat Sovjet-stel in de weer geweest. Ter vertaling kreeg ik door programmamaker Thomas Blom interviews toegestuurd met die prachtige doelman Rinat Dasajev, met Chidijatoelin (op de foto naast Dasajev), met Litovtsjenko (zittend, rechts) en Belanov (zittend, tweede van links). Natuurlijk Belanov, die, gezeten op een bankje in Odessa, nog eens uitlegt wat er misging bij zijn strafschop. Ook werd gesproken met Michailitsjenko (staande rechts), maar dat gebeurde met een simultaan-vertaling, daar was mijn hulp als vertaler naderhand niet bij nodig. En o ja, bij Dinamo Kiev werd ook nog een oude assistent van de legendarische trainer Lobanovski naar zijn herinneringen gevraagd. Die had hij helaas niet meer helemaal op orde.

Wat ook niet helemaal op orde was: het oude archief van de Sovjet-televisie. Het bezoek van de Nederlandse tv-ploeg leidde tot een spannende zoektocht naar de Russische band van de EK-finale … 

Het werk aan de uitzending zit er nog lang niet op, het grote monteren is nu gaande. Ook daarbij wordt van mij nog ondersteunend werk verwacht. Bovendien staat een druk verblijf van mij in Sint-Petersburg voor de deur (ik ben op tijd terug voor de uitzending!). Wat ik maar wil zeggen: het aantal stukjes op dit weblog zal de komende weken vermoedelijk wat minder zijn dan normaal.

En Dasajev, ach, Dasajev … [filmpje is niet meer beschikbaar]

Rockzanger Viktor Tsoj (1962-1990) bezorgt regime Wit-Rusland hoofdpijn - en Estland plezier.

(Eerste publicatie: 5-8-2011)

Hij kwam bovendrijven op de golven van de perestrojka en kreeg de jeugd van de Sovjetunie aan zijn voeten: rockster Viktor Tsoj. 21 jaar na zijn dood (Tsoj kwam in 1990 bij een auto-ongeluk om het leven) zijn de machthebbers in Wit-Rusland hem liever kwijt dan rijk.

Steen des aanstoots is vooral het nummer Перемен (Veranderingen). Het nummer mag niet meer gedraaid worden op de Wit-Russische radio, het werd iets te vaak aangevraagd door luisteraars. Dat die luisteraars dat niet deden omdat Перемен zo’n vrolijk deuntje is (dat ís het niet), moge blijken uit het refrein:

Veranderingen! – eisen onze harten
Veranderingen! – eisen onze ogen
In onze lach en in onze tranen,
En in de pulsering van onze aderen:
Veranderingen!
Wij verwachten veranderingen!



Behoorlijk opruiend natuurlijk, in de ogen van de machthebbers in Minsk. Maar muziek houd je met een verbod niet tegen en het lijkt erop dat Перемен het strijdlied van het verzet is geworden. (Ik zit te ver af van Minsk, iemand die dat kan bevestigen?)



 

Boeiend, dat Tsoj (een icoon uit de Sovjet-tijd) het regime in Wit-Rusland (een fossiel uit de Sovjet-tijd) schrik inboezemt. De tijd heeft daar in Minsk echt stilgestaan.

Hoe anders is dat in Estland, een andere voormalige Sovjet-republiek. Daar kan de muziek van Tsoj niemand meer bedreigen, wat mij een goede graadmeter lijkt voor het democratisch gehalte van een land. In Estland maken ze met de muziek van Tsoj gewoon lol. Zie hier de uitvoering van Mama - Anarchija door het Ühendkoor op het Punk Song Festival eerder deze zomer in Rakvere. En gewoon in het Russisch, want in die taal drong dat nummer in de jaren tachtig natuurlijk ook in Estland door.




Hier de tekst met mijn favoriete Russische rockrefrein: Mama is Anarchie, papa een glas portvejn (portvejn heb ik nooit gedronken, het is goedkope wijn en schijnt verschrikkelijk te zijn).

Солдат шел по улице домой
И увидел этих ребят.
"Кто ваша мама, ребята?" -
Спросил у ребят солдат.

Мама - Анархия,
Папа - стакан портвейна.

Все они в кожаных куртках,
Все небольшого роста,
Хотел солдат пройти мимо,
Но это было не просто.

Довольно веселую шутку
Сыграли с солдатом ребята:
Раскрасили красным и синим,
Заставляли ругаться матом.

Een soldaat liep over straat naar huis
En hij zag die jongens
“Wie is jullie mama, jongens?”,
Vroeg de soldaat aan die jongens

Mama is Anarchie
Papa is een glas portvejn

Ze droegen allemaal leren jacks
Ze waren geen van allen groot
De soldaat wilde er langs,
Maar dat was niet eenvoudig

Ze haalden iets vrij grappigs uit
De jongens met die solaat:
Ze schilderden hem bont en blauw
Lieten hem vloeken

En hier nog maar even mijn favoriete Tsoj-nummer: